ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΛΙΑΝΙΤΗΣ: Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 1952 ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΤΛΑΝΤΙΣ

Η παρέλαση για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου από την ομογένεια στη Νέα Υόρκη στο κέντρο του Μανχάταν είναι θεσμός που οφείλεται στην πρωτοβουλία των Ελλήνων ομογενών της Αμερικής, που το 1893 το ζήτησαν από τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές και πήραν την απαιτούμενη έγκριση.

Μάλιστα, τη χρονιά εκείνη, έγιναν δύο διαφορετικές παρελάσεις, καθώς τα μέλη του σωματείου «Αθηνά» που ιδρύθηκε το 1891 διχάστηκαν λόγω της σύγκρουσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδας.

Η μία παράταξη παρέλασε στην 8η Λεωφόρο και η άλλη στην πλατεία Ουάσινγκτων. Αργότερα επήλθε συμφιλίωση και έτσι κάθε χρόνο πραγματοποιείται μία παρέλαση στην 5η Λεωφόρο για τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου.

Το 1952 η ομογενειακή εφημερίδα Ατλαντίς περιγράφει τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου εκείνης της χρονιάς μέσα από της σελίδες της.

Αξιοσημείωτες είναι οι λεζάντες των φωτογραφιών οι οποίες είναι γραμμένες σε απλή καθαρεύουσα καθώς και ένα άρθρο της εφημερίδος με τίτλο:

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 25^ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ

ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟ 115 ΕΤΩΝ.

Στο άρθρο έχουμε αναφορά στις ποικίλες και μεγάλες συζητήσεις που προκάλεσε μεταξύ των μελών της τότε κυβερνήσεως και των ιστορικών η εκλογή της ημερομηνίας για τον εορτασμό της εθνικής ανεξαρτησίας.

Από τα γραφόμενα του άρθρου φαίνεται ότι στην εκλογή της 25ης Μαρτίου συντέλεσαν τα παρακάτω γεγονότα που συνέβησαν την αυτή ημέρα το 1821:

α)η γενίκευση του αγώνα κυρίως στη βόρεια Πελοπόννησο,

β)η επίδοση διακοινώσεως της σχηματισθείσας προσωρινής κυβερνήσεως στους προξένους των μεγάλων δυνάμεων στη Πάτρα,

γ)η συμπίπτουσα σημαντική θρησκευτική εορτή του Ευαγγελισμού.

Αξίζει να γίνει μια ιστορική αναδρομή στην ιστορία της εφημερίδας.

Το 1873 έφθασε στη Νέα Υόρκη ο συριανής καταγωγής Σόλων Βλαστός, 21 χρονών, τότε. Στην αρχή άνοιξε ναυλομεσιτικό γραφείο και αργότερα εμπορικό οίκο εισαγωγών-εξαγωγών.

Έχοντας τηλεγραφική επικοινωνία με την Ελλάδα, οι συνεργάτες του, εκτός από τις εμπορικές πληροφορίες, του έγραφαν και τις σπουδαιότερες ειδήσεις. Μερικοί Έλληνες της Νέας Υόρκης το έμαθαν και περνούσαν από το γραφείο του για να μάθουν νέα από την πατρίδα.

Επειδή ο αριθμός των ενδιαφερομένων αυξάνονταν με συνέπεια ο Βλαστός να σπαταλά χρόνο που του ήταν πολύτιμος για την δουλειά του, δακτυλογραφούσε τις ειδήσεις, τις τοιχοκολλούσε στην είσοδο των γραφείων του ή τις πολυγραφούσε ώστε οι επισκέπτες να τις παίρνουν μαζί τους και να ενημερώνουν τους φίλους και συμπατριώτες τους.

Καλός έμπορος όπως ήταν δεν άργησε να διαπιστώσει το αυξημένο ενδιαφέρον των Ελλήνων για πληροφόρηση κι αποφάσισε να το εκμεταλλευτεί και έτσι στις 3 Μαρτίου 1894 εξέδωσε την Ατλαντίδα. Μονόφυλλη εβδομαδιαία στην αρχή, δισεβδομαδιαία αργότερα, ημερήσια από το 1905.

Ο Σόλων Βλαστός τιμήθηκε με τον τίτλο του Έξαρχου που του απένειμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Αντιφατική προσωπικότητα γεμάτος προτερήματα αλλά και ελαττώματα εξ αιτίας του ότι ήταν άνθρωπος φιλόδοξος και μεγαλομανής, με τάσεις ηγετικές έως μεσσιανικές στο στόχαστρό του είχε κυρίως ανθρώπους μορφωμένους, ισχυρούς και αξιόλογους που θα μπορούσαν να απειλήσουν τις εξουσίες του (οι οποίες πήγαζαν κυρίως από την δύναμη του τύπου), ενώ κολάκευε και προστάτευε τους αγράμματους και φτωχούς (έκανε μεγάλο αγώνα εναντίων των λεγόμενων πατρόνων που καταδυνάστευαν τους μετανάστες).

Αρχισυντάκτης της «Ατλαντίδος» από το 1897 ήταν ο Σωκράτης Ξανθάκης ο οποίος αποχώρησε το 1907 για να ιδρύσει την «Πανελλήνιο».Εκδότης τη χρονική περίοδο 1907 – 1933 ήταν ο Αδαμάντιος Πολυζωΐδης και την περίοδο 1933 – 1960 ο Βλαδίμιρος Κωνσταντινίδης . Τον διεδέχθη ο Παναγιώτης Γαζουλέας ο οποίος ανήκε στο συντακτικό προσωπικό της από το 1960 μέχρι το 1972 που έκλεισε.

Για τη δημοπράτηση της περιουσίας της Ατλαντίδας ο Παναγιώτης Γαζουλέας έγραψε στις 14 Νοεμβρίου 1973:

Κόσμος που ούτε προσποιούνταν ότι λυπότανε, περίμενε να αρπάξει τα υπάρχοντα της. Μερικοί θορυβώδεις μετρούσαν τις αξίες γύρω τους. Άλλοι, σιωπηλοί, έκαναν τους υπολογισμούς του σκυλεύματος. Κι’ όταν όλα τέλειωσαν, αντί 7.100 δολλαρίων! Το τέλος γράφτηκε σ’ ένα κομμάτι ιστορίας του αποδήμου ελληνισμού. Κι’ ο αγοραστής απόχτησε και τα αρχεία της εφημερίδας που διηγούνταν τους αγώνες πολλών γενεών ελληνοαμερικανών και τα επιτεύγματα του αποδήμου έλληνα. Μέσα σε λίγα λεπτά, έπειτα από το τελείωμα της δημοπρασίας, ο νοικοκύρης του κτιρίου που στεγάζονταν η εφημερίδα και που βιάζονταν να αρχίσει να ξαναεισπράτει ενοίκια, άδειαζε το μέρος από τους επισκέπτες και έκλεινε τη σιδερένια πόρτα. Ο βρόντος που αντήχησε πίσω μας καθώς ασφάλιζε η πόρτα, μας έκανε ν’ ανατριχιάσουμε, όπως μια ταφόπετρα που σφραγίζει ένα τάφο.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ: Ευχαριστώ τον κ. Ευάγγελο Αθ. Τζιατζιά για την παραχώρηση αρχειακού υλικού της ομογενειακής εφημερίδας Ατλαντίς.